دزآزما

با تشکر از دانشجویان محترم : عاطفه سلطانی و فرشته کاظمی

  ساختمان ومكانيسم اثرات بيوشيميايي هورمون آدرنوكورتيكوتروپيك :

ACTHبا افزايش تبديل كلسترول به پرگنانولون،ساخت وآزادي استروئيدهاي فوق كليه رازياد مي كند، همچنين باافزايش ساخت پروتئين وRNA،رشد قشرفوق كليه را زياد مي كند(اثرتروفيك).

مکانیسم اثر بر سلول هدف:

ACTHهمانند ساير هورمون هاي پپتيدي به گيرنده غشاي پلاسمايي مي چسبد .ميزان cAMPداخل سلولي ظرف چند ثانيه ازوقوع اين تعامل به شدت افزايش مي يابد .آنالوگ هاي   cAMPاثرACTHرا تقليد مي كنند ،ولي Ca نيز در اثر اين هورمون دخيل است.

اثرات بيولوژيك آدرنو کورتیکوتروپیک هورمون :

عمل اصلی آن تحریک رشد وتولید استرویید ازکورتکس آدرنال است . ACTH  روی زونولا فاسیکولاتاوزونولا رتیکولاریس غده آدرنال اثرمی کند، آنژیوتانسین  2نیزهمان اثرراروی زونولا گلومرولوزای آدرنال دارد. ACTH ازطریق تولید CAMP  روی کورتکس آدرنال اثرمی کند .

ACTH اعمال خارج آدرنال نیز داردکه یکی ازآنها افزایش پیگمانتاسیون پوست است ..دیگر اثرات خارج آدرنال عبارتند از تحریک لیپولیز. ACTH ملکول کوچکی است ونیمه عمر آن درگردش خون کوتاه است (7تا12 دقیقه)

کنترل ترشح :

ترشح ACTH تحت تاثیرفاکتورهای زیادی قرار دارد .هورمون آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRH) ازهیپوتالاموس ترشح ACTH  را از هيپوفيز افزایش می دهد. CRHهمراه  ADHدرهسته های پاراونتریکولر متمرکز شده است وهردوهورمون ADHوآنژیوتانسین 2 اثرات  CRHروی آزادسازی ACTH راتقویت میکند .خیلی ازانواع استرس ها باعث تحریک ترشح ACTH میشوند که اثرات آنها ازطریق ADH ،آنژیوتانسین 2CRH وسیستم عصبی مرکزی میانجی گری می شود  ،عوامل استرس زا ممکن است  فیزیکی ،هیجانی یا شیمیایی  باشند ،هایپوگلایسمی حاد وهیپوکسی محرک های موثری هستند .

پاتوفيزيولوژي ACTH:

1-سندرم كوشينگ:  توليدبيش از حد ACTHدرهيپوفيز يا توليد نابه جاي آن درتومور را سندرم كوشينگ مي گويند.

بيماران دچار سندرم كوشينگ ممكن است آتروفي عضلاني ونوعي تغيير خاص درتوزيع چربي داشته باشند كه به صورت چاقي تنه اي است وافت  زيادACTHبراثر تومور ياانفاركتوس هيپوفيز موجب عكس مجموعه يافته هاي فوق مي شود.

علل ايجاد آن:

1-بيماري هاي اوليه هيپوتالاموس –هيپوفيز كه همراه با افزايش ترشح ACTHاست

2-هيپرپلازي يانئوپلاسم اوليه قشر آدرنال

3- ترشحACTH نابه جا توسط نئوپلاسم هاي غيردرون ريز

2- آديسون :  دو نوع بیماری آدیسون وجود دارد:

– اگر غده فوق کلیه به دلیل وجود مشکل در خودش، به مقدار کافی هورمون تولید نکند، به نام “نارسایی اولیه غده فوق کلیه” خوانده می‌شود.

– اگر غده فوق کلیه تحت تاثیر دیگر مشکلات بدن به مقدار کافی هورمون تولید نکند، به نام “نارسایی ثانویه غده فوق کلیه” خوانده می‌شود. نارسایی غده فوق کلیه می‌تواند در اثر بیماری غده هیپوفیز باشد.

غده هیپوفیز هورمونی به نام آدرنوکورتیکوتروپیک ( ACTH) ترشح می‌کند.لذا اگر به مقدار کافی  ACTH ساخته نشود، موجب تولید کم هورمون‌های غده فوق کلیه می‌گردد. لازم به ذکر است، حتی در مواقعی که غده فوق کلیه سالم است، کمبود ترشح  ACTH منجر به نارسایی فوق کلیه می‌گردد. به همین خاطر این عارضه را به نام نارسایی ثانویه غده فوق کلیه می‌خوانند.