گرد آورنده : بیتا قهرمانی، رشته پزشکی
مقدمه
Atrial natriuretic peptide ( ANP) atrial natriuretic factor (ANF) atrial natriuretic hormone (ANH) cardionatrine cardiodilatine (CDP) atriopeptin
هورمونی پلی پپتدی است که از سلولهای ماهیچه ای قلب ترشح می شود که در همئوستاز اب سدیم ، پتاسیم و بافت چربی بدن نقش دارد.
نخستین بار فعالیت این هورمون توسط برخی محققین با سرپرستی ادولفود و بولد در سال 1981 در کانادا صورت گرفت و مشخص کردند که این هورمون اثرات مهمی روی کلیه ها و رگ ها و روی عملکرد خود قلب دارد که برای سلامتی قلب و عروق و تنظیم مایعات بدن و الکترولیت های بدن ضروری است
این هورمون از سلول های ماهیچه ای دهلیز قلب در پاسخ به حجم بالای خون ترشح می شود در اثر عمکرد ان مقدار اب سدیم و چربی موجود در دستگاه گردش خون کاهش می یابد که باعث کاهش فشار خون می شود .
عملکرد این هورمون دقیقا متضاد هورمون الدوسترون مترشحه از بخش قشری غدد فوق کلیه است
معرفی مولکول به صورت کلی
ANP بیشتر توسط سلول ها ی ماهیچه ای دهلیز قلب ساخته ذخیره و ازاد می شود اما ساخت ان در بطن ها ،مغز ، غدد کلیوی و فوق کلیوی هم انجام می شود
عواملی که باعث ترشح ANP می شود :
- افزایش حجم خون افزایش فشار دهلیز راست و افزایش سرعت پمپاز قلبی
- مصرف نمک زیاد در نتیجه افزایش نمک خون
- انژیوتانسین – اا
ساختار شیمیایی
هورمونANP از 28 امینو اسید با 17 حلقه امینو اسید در میان مولکول ساخته شده اگر گروه کربوکسیلی ان جدا شود این هورمون به شکل فعال در می اید.
نقش بیولوژیک در سلول های هدف :
- کلیه : افزایش جریان خون کلیوی گشاد کردن شریان های گلومرولی و تنگ کردن شریانچه های گلومرولی که این ها باعث افزایش فشار در مویرگ های گلومرولی افزایش میزان فیلتراسیون (تصفیه ) در نتیجه باعث دفع بهتر سدیم و اب و افزایش حجم ادرار میشود
ترشح رنین کلیه ها و الدوسترون غدد فوق کلیه را کم می کند بنابراین انقباض عروق که به وسیله انژیوتانسین-ااایجاد می شود مهار شده و موجب شل شدن مویرگ های کلیوی و ههچنین بستر عروق دیگر و رگ های بزرگ می شود
باعث کاهش بازجذب سدیم در لوله پیچیده دور کلیه می شود
- عروق : شل کردن عضله صاف شریان ها و ورید های کوچک و اتساع عروق و به دنبال ان کاهش فشار خون
- قلب : مهار هایپر تروفی ناهنجار قلب
در موش ها فقدان NPRA قلبی باعث فیبروزیس ( تصلب ) قلب و مرگ ناگهانی می شود
- بافت چربی : افزایش ازاد کردن اسید چرب ازاد از بافت چربی
اثرات بیو شیمیایی در سلول های هدف
ANP به صورت دیمر ترشح می شود ولی تنها شکل مونومر ان به گیرنده به گیرنده متصل می شود
سه نوع گیرنده سطحی سلول برای ان وجود دارد :
- گوانیلیل سیکلاز A یا NPR1
- گوانیلیل سیکلاز B یا NPR2
- Natriuretic peptide clearance receptor NPR3
اتصال ANP به گیرنده ها باعث تبدیل شدن GTP به cGMP می شود که کیناز وابسته به cGMP را فعال می کند که باعث فسفریله شدن رزیدیو های سرین و ترئونین می شود .
ترشح ANP به وسیله فعال کننده های پروتئین کیناز C قلبی تحریک شده و به وسیله فعال کننده های پروتئین کیناز A کاهش می یابد این عملکرد های متضاد به ترتیب توسط گیرنده های الفا و بتا ادرنژیک اعمال می شود .
بیشتر انالوگ های ANP به گیرنده های کلیه متصل شده بنابراین این گیرنده ها ممکن است به عنوان جایگاه پاک سازی ذخایر محیطی ANP عمل کرده و میزان پلاسمایی ان را تعدیل کند
ارزش تشخیصی و بیماری های مربوطه
تشخیص اختلال عملکرد بطنی با کمک تست ANP که یکی از مهمترین تستهایی است که از آن می توان برای نارسایی قلب و تشخیص بیماریهای قلبی استفاده کرد و معمولا دقت تست هم بالاست البته این یکی از آزمایشات تشخیص نارسایی و اختلالات قلبی است.مشخص شده است که موقعی که حجم و فشار خون بالاست می توان به اختلال در عملکرد بطنی مشکوک شده و حجم بالای مایعات (بیش از حد نرمال) بدن با این مسأله مرتبط است. با افزایش فیلتراسیون گلومرولی و دفع زیاد نمک و آب و کاهش زیاد هورمونهایی نظیر آلدوسترون 2 و وازوپرسین نیز می توان به اختلالات دهلیزی و بطنی در تولید ANP پی برد.
روش های اندازه گیری :
میتوان از روش سنجش ایمنی انزیم ( الایزا) استفاده کرد که در این روش از هورمون استفاده می شود که به انزیم پراکسیداز متصل است در صورتی که سوبسترای این انزیم در محیط باشد این انزیمان را به فراورده ی رنگی تبدیل می کند و با روش رنگ سنجی می توان مقدار هورمون نشاندار را تعیین کرد
منبع : بیوشیمی دولین فیزیولوژی گایتون
